ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය ප්‍රථම උපකුලපති ධූරයෙන් පිදුම් ලද අති පූජ්‍ය ත්‍රිපිටක වාගීශ්වරාචාර්ය වැලිවිටියේ ශ්‍රී සෝරත නා හිමියන්ගේ 51 වන ගුණ සැමරුම 2014.07.17 වන දින අභිමානවත් අන්දමින් විශ්වවිද්‍යාලයීය පරිශ්‍රයේ දී පැවැත්වනු ලැබීය. චාරිත්‍රානුකූලව ආගමික වතාවත් විශ්වවිද්‍යාලයීය බුදු මැදුර අභියසදී සිදු කිරීමෙන් අනතුරුව හික්කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල නා හිමියන්ගේ සහ වැලිවිටියේ ශ්‍රී සෝරත නා හිමියන්ගේ පිළිරූ අභියස උපකුලපතිතුමා ඇතුළු අධ්‍යයන අනධ්‍යයන සියලු කාර්ය මණ්ඩලය විසින් පුෂ්පෝපහාර පැවැත්වීම සිදු කරන ලදි.
උත්සව සභාව මෙහෙයවූ පාලි බෞද්ධ අධ්‍යනාංශයේ අංශාධිපති මහාචාර්ය පුජ්‍ය මාගම්මන පඥ්ඥානන්ද නායක ස්වාමින් වහන්සේ ගේ ආරාධනය පරිදි, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය උපකුලපති ආචාර්ය එන්.එල්.ඒ. කරුණාරත්න මහතා විසින් පිළිගැනීමේ දේශනය ඉදිරිපත් කරමින් ආරාධිත දේශනය සඳහා පැමිණ සිටි පුරාවිද්‍යා චක්‍රවර්තී අතිපූජ්‍ය එල්ලාවල මේධානන්ද හිමියන් ඇතුළු අධ්‍යයන අනධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයේ පිරිස සහ සිසු පිරිස පිළිගැනීම සිදු කෙරිණි. මෙහිදී උපකුලපතිතුමන් විසින් තම විශ්වවිද්‍යාල ජිවිතය පිළිබද අතීතාවර්ජනයක යෙදෙමින් 1974 වර්ෂයේ දී විශ්වවිද්‍යාලයීය පරිසරය තුළ පැවති බුදු දහම පරයා වැඩෙමින් ආ මාක්ස් දහම පිළිබද දීර්ඝ විස්තරයක් ද ඉදිරිපත් කරන ලදි.
අනතුරුව පාලි බෞද්ධ අධ්‍යයනාංශයේ කථිකාචාර්ය පුජ්‍ය මැදගම්පිටියේ විජිතධම්ම ස්වාමින් වහන්සේ විසින් උත්සවයේ ප්‍රධාන දේශකයන් වහන්සේ හඳුන්වා දුන් අතර වැලිවිටියේ සෝරත නා හිමියන්ගේ ශිෂ්‍ය වහන්සේ නමක් වූ පුරාවිද්‍යා චක්‍රවර්තී අතිපූජ්‍ය එල්ලාවල මේධානන්ද හිමියන් විසින් එම දේශණය සිදු කරන ලදි. එහිදී උන්වහන්සේ විසින් වැලිවිටියේ සෝරත නා හිමියන්ගේ ජන්ම දිනයේ සිට උන්වහන්සේ අපවත් වී වදාරණ තෙක් වූ කාල වකවානුව පිළිබද කෙටි අතීතාවලෝකනයක් ඉදිරිපත් කිරීම සිදු කෙරිණි. උන්වහන්සේ විසින් පැවැත්වූ දේශනය ඇතුළත් සම්පූර්ණ වීඩියෝව https://www.youtube.com/watch?
එවකට අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා වු ඩබ්ලිව්. දහනායක මහතා විසින් කරන ලද ඉල්ලීමක් මත විද්‍යෝදය විද්‍යාලංකාර දෙපිරිවෙණට විශ්වවිද්‍යාල තත්ත්වය ලබා දීමට කටයුතු සම්පාදනය කෙරීණි. ඒ අනුව මෙම අදාල පනත් කෙටුම්පත සෑදීමේදී ඉවහල් කරගනු පිණිස පිරිවෙන් විශ්වවිද්‍යාලයක තිබිය යුතු විශේෂාංග ඇතුළත් ආදර්ශ කෙටුම්පත් පනතක් ඉදිරිපත් කරන ලෙස අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා විසින් පිරිවෙණාධිපතිවරුන් දෙනමගෙන් ඉල්ලීමක් කර තිබේ. ඒ අනුව විද්‍යෝදය පිරිවෙණ වෙනුවෙන් වැලිවිටියේ ශ්‍රී සෝරත නා හිමියෝ පළන්නොරුවේ විමලධම්ම හිමි‚ බලගල්ලේ විමල බුද්ධි හිමි‚ (පසුව මහාචාර්ය විමල් ජී බලගල්ලේ) සහ මහාචාර්ය එස්. පරණවිතාන‚ ඩී. ජී. ජයසේකර යන විද්වතුන්ගේ සහභාගිත්වය ඇතිව සකස්කරන ලද කෙටුම් පත1956 ඔක්තෝම්බර් මස 02 වන දින අධ්‍යාපන අමාත්‍ය කාර්යාලයේදී ඇමතිවරයා වෙත පිළිගන්වා ඇත.
ඒ අනුව විද්‍යෝදය විශ්වවිද්‍යාලය “විද්‍යෝදය විද්‍යාලංකාර විශ්වවිද්‍යාල පනත” (1958 අංක 45) අනුව විද්‍යෝදය විශ්වවිද්‍යාලය ලෙසින් 1959 පෙබරවාරි මස 18 වන දින චාරිත්‍රානූකූලව ගංගොඩවිල වත්මන් භූමි භාගයේදී ආරම්භ කෙරීණි. පෙර මාළිඟාකන්දේ තිබූ විද්‍යෝදය පිරිවෙණ ගංගොඩවිල වත්මන් භුමි භාගයට ගෙන එන ලදී. විශ්වවිද්‍යාලයේ අභිනව උපකුලපතිවරයා වුයේ අතිපූජ්‍ය ත්‍රිපිටක වාගීෂ්වරාචාර්ය පණ්ඩිත වැලිවිටියේ ශ්‍රී සෝරත නාහිමිපාණන් වහන්සේය. 1959 දී ප්‍රථම අධ්‍යාපන වර්ෂය තුළ මෙම විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙනීම ලැබූ ශිෂ්‍ය සංඛ්‍යාව 417 ක් විය. එදා සිට අද දක්වා අභිමානවත් වු ගමන් මඟ තුළ මෙම විශ්වවිද්‍යාල‍‍යට නොමැකෙන සදාතනික නාමයක් උරුම කර දෙමින් තම බුද්ධියේ නිම් වළලු විදු බිමේ හෙට දින වෙනුවෙන් කැප කළ අති ගෞරවණීය සෝරත නා හිමියන්ට මෙසේ 51 වන වරටත් විශ්වවිද්‍යාලයීය උපහාරය පිරිනැමූ වගයි.
–Swarnamali–
