විදුදය අංගම් කලා සංසදය

2006 ජනවාරි 2 වන දින විශ්වවිද්‍යාලයීය කලාපර්ශදයෙහි ප‍්‍රධානත්වයෙන් විශ්වවිද්‍යාලයෙහි සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානය මගින් අංගම්පොර සටන් කලා පාඨමාලාව ආරම්භ කරන ලදී. එහි දී කොට්ටේ අංගම් සටන් පරම්පරාවට නෑකම් කියන්නා වූ මිරිහාන ප‍්‍රදේශයෙහි පදිංචි කලාභූෂණ ජී. කරුණාපාල ගුරුතුමන් සංස්කෘතිකත අමාත්‍යාංශය මගින් නිර්දේශ කරන ලදුව 2006 සිට වර්ථමාණය දක්වාම අංගම් සටන් කලාව නොමසුරුව විශ්වවිද්‍යාල ප‍්‍රජාවහට පුහුණු කරවයි.

2008 වර්ෂයේ විශ්වවිද්‍යාලයෙහි 50 වන සංවත්සර උළෙල තුළ අංගම්සටන් ශිල්පය ර`ගදැක්වීමක් විශ්වවිද්‍යාලය තුළ මුල්වරට සිදු කර ඇත. ඉන්පසුව විශ්වවිද්‍යාල සිසුන්ගේ ද සහභාගීත්වය ඇතිව රණවිරු උත්තමාචාර ගීතයෙහි සටන් අධ්‍යක්ෂණයෙන් හා රංගනයෙන් ද දායකත්වය සපයා ඇත. පළමුවරට විශ්වවිද්‍යාලිය සිසුන් විසින් සංවිධානය කරණ ලද අංගම් සංදර්ශනයක් පවත්වන ලද්දේ 2010 මැයි 18 දින දැනට විශ්වවිද්‍යාලයෙහි දක්නට නොමැති වුව ද එවක පැවති සරසවි චිත‍්‍රාගාරය හෙවත් සිසුන් විසින් හැඳින්වූ නැට් (බ්එ* ගොඩනැගිල්ල තුළය. ඉන්පසු විවිධ අවස්ථාවන්හි අංගම්සටන් ශිල්පය මෙම විශ්වවිද්‍යාලය තුළ සන්දර්ශනාත්මකව ඉදිරිපත් කර ඇත. 2014 වේදිකාවෙන් මහපොළවට කලා උළෙල තුළත් නවක සිසුන්ගේ නම්ණීකරන වැඩසටහන් කිහිපයක ම එලෙස අංගම් සටන් ශිල්පයෙහි විශ්වවිද්‍යාල සිසුන්ගේ දක්‍ෂතාව පෙන්වා ඇත.

අංගම්පොර සටන්කලාවෙහි නව පුනරුදයක් ලෙස විශ්වවිද්‍යාලය තුළ 2016 වසරෙහි දී ‘‘විදුදය අංගම් කලා සංගමය’’ නමින් අංගම් කලා සංගමයක් කලා පර්ෂදය හා සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයෙහි මූලිකත්වයෙන් පිහිටුවනු ලැබීය. විශ්වවිද්‍යාලයෙහි උපකුළපති මහාචාර්ය සම්පත් අමරතුංග මහතා, කලා පර්ෂදයෙහි සභාපති ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ප‍්‍රණීත් අබේසුන්දර මහතා, මහාවාර්ය සමන්චන්ද්‍ර රණසිංහ මහතා යන ගුරුභවතුන්ගේ උපදේශකත්වයෙන් මේ වන විට අංගම් කලා සංගමයෙහි කටයුතු පවත්වාගෙන යනු ලබයි.

ඒ අනුව 2016 දෙසැම්බර් 06 වන දින සුමංගල කියවීම් ශාලා පරිශ‍්‍රයෙහි විදුදය අංගම් කලා සංගමයෙහි මංගල අංගම්පොර සන්දර්ශනය පවත්වන ලදී එහි දී අංගම්පොර සටන්  උපදේශක කලාභූෂන ජී. කරුණාපාල ගුරුතුමන්ගේ හා එතුමාගේ පුත් තුසිත පත්ම කුමාර ගුරුතුමන්ගේ සටන් උපදේශයෙන් පුහුණුව ලැබූ විශ්වවිද්‍යාලයීය සිසු සිසුවියෝ රැුසක් තම දක්‍ෂතාවයන් ඉදිරිපත් කර පෙන්වීය.

එතැන් සිට ගුරුතුමන්ගේ හා සිසුන්ගේ ඉල්ලීම පරිදි අංගම්පෙිර දේශීය සටනිකලාව තව දුරටත් ශිෂ්‍ය ප‍්‍රජාව හට ප‍්‍රගුණ කිරීමෙහි පහසුව සඳහා අංගම් මඩුවක් ඉදිකිරීම සඳහා උපකුළපතිතුම්ගේ නිර්දේශය හා අනුග‍්‍රහය ඇතිව ආරම්භ කරණ ලදී . ඒ අනුව උපකුළපති මහාචාර්ය සම්පත් අමරතුංග, කලාපර්ෂදයෙහි සභාගති  ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ප‍්‍රණීත් අබේසුන්දර, කලාපර්ෂදයෙහි භාණ්ඩාගාරික ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ජනක් කුමාරසිංහ යන ආචාර්යවරුන්ගේ හා සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථාන භාර නිළදාරිනී මයුරි තෙන්නකොන් හා සහකාර නිළදාරී සමන්ත මහතා හා විශ්විද්‍යාල නඩත්තු අංශයෙහි ප‍්‍රධාන වැඩ ඉන්ජිනේරු අසංක මහතා ඇතුලූ එම කාර්ය මණ්ඩලයේ ද සහභාගීත්වයෙන් අංගම් ගුරුතුමන්ගේ සුරතින් අංගම් මඩුව සෑදීම සඳහා මංගල ශිලා ප‍්‍රතිෂ්ඨාපනය සිදුකරණ ලදී.

ව්දුදය අංගම් කලා සංගමයෙහි අභිලාශයන්

  • හෙළ රාවන පරපුරෙහි අභිමානීයත්වය ඔප්නංවන්නා වූ පාරම්පරික දේශීය අංගම්පොර සටන් කලාවෙහි ජීව ශක්තිය සුරැුකිනුවස් කටයුතු කිරීම .
  • විශ්වවිදයාලයීය ශිෂ්‍ය ප‍්‍රජාවට දේශීය අංගම් සටන් ශිල්පය හැදෑරීමේ ඉඩප‍්‍රස්තා සැළසීම
  • වියැකෙමින් පවතින දේශීය අභිමාණවත් හෙළ අංගම් සටන්කලාව ජාතික මට්ටමින් නගා සිටුවීම හා  අනාගත පරපුරට දායක කිරීම
  • අංගම් සටන් කලාවෙහි දේශීය අනන්‍යතාවය ස්මතු කිරීම
  • හෙළ අංගම් සටන් කලාව අනෙකුත් විදේශීය සටන් කලාවන් හා මීශ‍්‍ර වී විකෘර්ති වීමට ඉඩ නොදී සටන් ශිල්පය පිළිබඳ ඉපැරණි සිද්ධාන්තයන් ඒ අයුරින්ම සුරක්‍ෂිත කිරීම
  • සිංහල ජාතික හා බෞද්ධ ආගමික අභිවෘද්ධිය සඳහා අංගම්පොර සටන් කලාවෙහි දායකත්වය සැළසීම
  • අංගම් කලාවෙහි ඓතිහාසිකත්වය පිළිබඳව ලියවී ඇති ඓතිහාසික ග‍්‍රන්ථ හා ලේඛන පිළිබඳව සොයා බැලීම
  • ශී‍්‍ර ලාංකික අනෙකුත් සාම්ප‍්‍රදායික කලාවන් විශයෙහි අංගම්පොර සටන් කලාව කවරාකාරයෙන් සම්මිශ‍්‍රනව පවතින්නේ ද යන්න සොයා බැලීම.
  • අංගම් සටන් ශිල්පට අයත් අනෙකුත් ශිල්ප කලාවන් පීළිබඳ අවබෝධය ලබා ගැනීම
  • ජාතික හා ආගමික සුරක්‍ෂිතභාවය  විශයෙහි අංගම්පොර සටන් ශිල්පය උපයෝගී කර ගැනීම

අංගම්පොර සටන් කලාවේ ඉතිහාසය

මඩ සෝඳාගත් කල ගොවිියා රජකමටත් සුදුසුය යන මෙම පැරණි කියමන ලොව පහළ වූ ප‍්‍රථම රජු වන මහා සම්මත මනු රජු හා පබැදුනු  අප කනට හුරුපුරුදු≥ ජනවහරේ එන වදනකි. සාමාන්‍යය ගොවියකු වු ඔහු එකල හෙළදිව විිසු සියΩ කුමරුන් අභිභවා සටන් ශිල්ප දක්වා රට වැසියාගේ ප‍්‍රසාදයට පත්ව රජ බවට පත් වුවායැයි යන සිද්ධිය පදනම් කර ගෙන මෙම ජන වහරට නිර්මාණය වන්නට ඇත. අංගම් සටන් කලාවේ ඉතිහාසය ද කි‍්‍ර. පූ 33,000 ක් පමණඈතට දිවයන  මහා සම්මත මනු රජ සමය තුළ මෙරට පැවති දේශීය සටන් කලාවකි. අංගම් කලාවෙහි පැරණි ගුරුවරුන් පවසනුයේ මෙය මහා සම්මත මනු රජුගේ කාලයටත් පෙර සිට පැවතවිත්  පසුව එම රජු විිසින් මෙය පුනර්ජීවනය කරන ලද බවය. ඔහු විසින් අංගම් කලාව පමණක් නොව නැටුම් කලාව, හෙළ වෙදකම ඇතුලූΩ අනෙකුත් දේශිය ශිල්පකලාවන්හි ද පුනර්ජීවනය උදෙසා ක‍්‍රියා කර ඇත. මෙම රජු දේශිය කලාවන් කරෙහි අවධානය යොමු කිරිමට හේතු කාරක වී ඇත්තේ ඔහුගේ බිරිඳැුට ඇති වු දොළදුකක් නිසාවෙන් බව සැළකෙයි.. රජ දේවියට තම කුළුදුල්  දරුවා පිළිසිඳැු ගත් පසු මෙරට පැවති දේශිය ශිල්පයන් නැරඹීමේ ආශාවක් හට ගෙන ඇත.. එය ඉෂ්ඨ කර දිමට රජු විසින් තම දේශයෙහි විසූ කලා ශිල්පීන් කැඳැුවා ඔවුනට වරප‍්‍රසාද දී දේවිය හා මහජනයා සතුටු කිරීමට කටයුතු කර ඇත. ඉන්පසුව දක්ෂ සටන් ශිල්පියකු වු මහා සම්මත රජු විසින් අංගම් කලාව කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරමින් පාරම්පරික සටන් ශිල්පින් එක්රැුස් කර අංගම් සටන් ශිල්පය අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් පුනර්ජීවනය කිරීමට කටයුතු යොදා ඇත. අංගම් කලාවෙහි නිපුණත්වයක් ඇති පාරම්පරික අංගම් ගුරුවරුන් විිසින් මෙම ඓතිහාසික කථාන්දරය පවසන අතර ඒ අනුව අංගම් කලාවෙහි ඉතිහාසය ඉතා ඈතට දිවයන ප‍්‍රභල සටන් කලාවක් බවට මෙම ආචාර්ය මතය ප‍්‍රභල සාක්ෂියකි.

එමෙන්ම ක‍්‍රි.පු 33,000 ක් පමණ ඈත ඉතිහාසයකට උරුමකම් කියන අපගේ හෙළදිව පාරම්පරික සටන් කලාව වන ‘අංගම් පොර’’ සටන් කලාව පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමේ දී අංගම් ආචාර්යවරුන්ගේ සාම්ප‍්‍රදායික අදහස් විමසා බැලිය යුතුය. ඒ අනුව ඉහත සඳහන් කළ මහාසම්මත මනු රජුගේ කතාන්දරය මෙන්ම ඊට බොහෝ කලකට පසුව ලක්දිව ඇතුලූ තුන් ලෝකයක් ම පාලනය කරන ලද බව සඳහන්වන ‘මහාරාවන’’ රජතුමන් ද අංගම්පොර සටන් කලාවට ඉමහත් මෙහෙවරක් කරන ලද බව සැළකෙයි. එතුමන් එතෙක් විසිර පැවති අංගම් කලාවෙහි ඒ ඒ සටන් ශිල්ප ක‍්‍රම ඒකාරාශි කරමින් සටන් කලාව දියුණු කළ බව පැවසෙයි.

අංගම් කලාව ප‍්‍රධාන වශයෙන් අංග කිහිපයක් යටතේ වර්ගීරිණය කළ හැකිය. එනම්

  1. අංගම් පොර
  2. ඉලංගම් පොර
  3. මායා අංගම්
  4. නිලකලාව
  5. හෙළ වෙදකම
  6. ජ්‍යෝතිෂය

යන  ආකාරයට කොටස් කිහිපයකට බෙදා දැක්විය හැකිය.  මෙහි අංගම් පොර යනු ඇෙඟන් කරන පොර හෙවත් ශරීරයේ අත් පා උපයෝගී කොට ගනිමින්  සිදු≥ කරනු ලබන සටන්ය. මෙයට අත් හා පා පහරවල් වල සිට ගැට පුට්ටු සහ දේශිය මල්ලව පොර ද ඇතුළත් වෙයි.

අංගම් කලාව හදාරන්නකු දේශිය ආයුධ වලින් කරන සටන් ද පුහුණු විය යුතු අතර එම ආයුධ භාවිතා කරමින් සිදුකරනු සටන්ද එක් වු අංගම් ශිල්ප ක‍්‍රමය ඉලංගම් පොර  යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබයි. එහිදී කඩු, පලිස්, පොලූ, මු`ගුරු, යගදා, කිණිසි, තෝමර, හෙලි, දුනු හී හා වේලායුද වැනි අවි ආයුද උපයෝගී කරගන් ලැබේ.

 මායා අංගම් ලෙස හඳුන්වනුයේ යන්ත‍්‍ර මන්ත‍්‍ර වැනි දේශිය ගුප්ත විිද්‍යා ක‍්‍රම භාවිතා කර සතුරා මෙල්ල කිරීමේ ශිල්ප ක‍්‍රමයයි. මෙය අංගම් පිඹිිල්ලේ සිට ගිනි අවි අකි‍්‍රය කරවීම වැනි දරුණු ගණයේ විස්කම් දක්වා විිහිදෙයි. අංගම් පිඹිමේ ක‍්‍රම රාශියක් ඇතිබව සඳහන්වේ.

අංගම්පොර සටන් කලාවෙහි වැදගත්ම අංගයක්වන නිලකලාව, නිලප‍්‍රහාර හා නිලවෙදකම ලෙස දෙපරිදි වේ. අංගම් සටන් ශිල්පියා එල්ල කරනු ලබන සෑම ප‍්‍රහාරයක්ම නිලස්ථානයක් හා සම්බන්ද වූ පහර දීමක්ය. නිලවෙදකම එම පහරවැදීම් වලදී සිදුකරනු ලබන ප‍්‍රතිකාර ක‍්‍රමයවන අතර ඒ සඳහා හෙළ වෙදකම ද උපයෝගී කරගනු ලබයි. එමෙන් ම ජ්‍යෝතිෂ කලාව ද අංගම් ශිල්පයෙහි උපයෝගී කරගනු ලබයි. මරු සිටින දිසාව, තත්කාලය, විසකලාව ආදී දේපිළිබඳව එහි දී අවබෝධය අවශ්‍ය වෙයි.

 මේ අනුව අංගම් කලාව යනු අංගම් පොර, ඉලංගම් පොර හා මායා අංගම් යන තුන් වැදැරුම් ප‍්‍රධාන ශිල්ප ක‍්‍රම අඩංගු වන ඒ හා බැදුනු අනෙකුත් අවශේෂ කලාවන්ගෙන් ද පෝෂණය වන ලද ලොව පවතින මාරාන්තික සටන් කලාවක් බව පැහැදිළිය.

අංගම් කලාව පිළිබඳැු ව අධ්‍යයනයේ දී සම්ප‍්‍රදායික හා ඵෙතිහාසික මුලාශ‍්‍ර වන මහා වංශය, ථුපවංශය ඇතුΩලූ ඉතිහාස හා සාහිත්‍ය ග‍්‍රන්ථ වලින් හෙළිදරව් වන කරුණු ඉතා අල්පය. එම ඉතිහාස කතෘවරුන් දේශිය සටන් කලාව පිළිබඳැුව අවබෝධයක් නැති අය වීම එසේවීමට ප‍්‍රභලම හේතු සාධකය වන්නට ඇත. අංගම්  කලාව පිළිබඳැුව බහුල වශයෙන් ලිඛිිත කරුණු හමු වනුයේ යටත්විජිත සමයන්හි මෙරට වාසය කරන ලද බටහිර ජාතිීන්ගේ ලිඛිත මූලාශ‍්‍රයන්ගෙනි. ඊට හේතුව ආක‍්‍රමණික විදේශිය ජාතීින් ඒ වන විට ලේඛණ කලාවෙහි බොහෝ දියුණු මට්ටමක සිටි ජාතීන් වීමයි. ඔවුන් තමා දකින අසන දේ ලියන්නට පුරුදු≥ පුහුණු වු අය වූ අතර එබැවින් යටත් විජිත සමයෙහි අංගම් සටන් කරුවන්ගේ දස්කම් හා අංගම් කලාව පිළිබඳැු තොරතුරු රාශියක් මෙරට වාසය කල විිදේශිය නිලධාරීන්ගේ සටහන් වල අඩංගු වේ.

මීට අමතරව අපගේ ඓතිහාසික මූලාශ‍්‍රයන්හි අංගම් නාමයෙන් නොතිබුනද ජාතික නිදහස උදෙසා විවිධ ජාතීන් හමුවේ සිදුකරනු ලබන සටන් පිළිබඳ තොරතුරු  ඔස්සේ මෙරට පැවති දේශීය සටන් කලාව කෙබදු දයන්න වටහාගත හැකි ය. රජවරුන්ගේ සිව්රග සේනාව තුළ ද අංගම් නාමයෙන් නො තිබුණ ද ඒ හා සම්බන්ද විවිධ සටන් ශිල්ප ක‍්‍රම රාශියටක් අන්තර්ගතව පැවතී ඇත. ඇත් සටන් හා ඇතුන් හැසිරවීම , අසුන් පිටනැගී සිදුකරණු ලබන අවි හරබ හා අවි සටන්, රිය තුළ නැගී යුද අවස්ථා වළ දී සිදුකරණු ලබන සේනා මෙහෙය වීම හා සටන් ,හා පාබල සේනාව තූළ අංගම්, ඉලංගම්, මායා අංගම් හා නිල කලාව හොදින් ප‍්‍රගුණ කළවුන් සිට ඇත. ඒ බවට අතීතයෙහි මෙරට ඇති වූ යුධ ආක‍්‍රම හමුවේ මෙරට වැසියා ඊට නොබියව මුහුණ දී ලබා ගන්නා ලද යුද ජයග‍්‍රහණ පිළිබඳ ඇති ඓතිහාසික මූලාශ‍්‍රය සාක්‍ෂි සපයයි.